Elektrikli ve yelkenli
Yelkenli tekneyle seyretmenin en büyülü yanlarından biri, marinadan çıktıktan sonra motorun kapandığı o andır.
Elektrikli araçlara ilgi, tarihin hiçbir döneminde bu kadar yoğun olmamıştı. Günümüzde neredeyse her otomobil markasının elektrikli modeli var. Konuya şüpheyle bakanlar bile, yakın gelecekte elektriğin araçlarımızın çoğunun ardındaki itici güç olacağını kabul etmiş durumda. Otomobil sektörü koşar da denizciler durur mu? Elektrikli motorlar, deniz sektöründe de her geçen gün etkinliğini artırıyor.
Bu da akıllara şu soruyu getiriyor; deniz ulaşımında sıfır karbon ayak izi hedefine ulaşmanın yolu, yelkenlileri elektrikli motorla donatmak olabilir mi?
Bunun günümüzde bir örneği var: Finlandiyalı elektrikli motor üreticisi Oceanvolt ve Slovenyalı tekne üreticisi Elan’ın iş birliği bu konuyu bir ileri boyuta taşıdı. Elan’ın filosundaki tüm yelkenliler istenirse Oceanvolt ile elektrikli olarak tercih edilebiliyor. Tabii elektrikli dünya ile ilgili ilk akla gelen maliyet farkına ise Elan şu şekilde cevap veriyor: Bu yüksek kaliteli ve güvenilir sistemin maliyeti dizel motora göre %20 ila %30 oranında daha yüksek. Farkın büyük kısmına da lityum-iyon aküler sebep oluyor. Ancak bu akülere olan ilginin her sektörde artması kısa süre sonra fiyatlarının ucuzlayacağı yönünde de ciddi bir beklenti yaratmış durumda. 15 ila 80 feet aralığındaki yelkenliler için sevk sistemi ve hidro jeneratör seçenekleri sunan Oceanvolt ile donatılmış bir teknede gürültü, egzoz, koku ve fosil yakıt olmamasının keyfini yaşamak mümkün. Bunun yanında düşük bakım maliyeti de sistemin öne çıkan avantajlarından biri.
Buna karşın sistemin elbette dezavantajları da var. Ancak bunlar Elan yetkililerine göre ‘ciddi’ yelkencilerin sorun edeceği bir durum değil. Oceanvolt modelleri akü ve güç üretim seçimlerine göre değişkenlik göstermekle birlikte 25 ila 70 mili 5 knot hızla kat edebiliyor. Bu sizi marina ve koy giriş-çıkışları için idare edebilecek bir miktar, geri kalan seyirde yelken yapma şartıyla tabii. Ayrıca hızlı bir teknede, iyi rüzgâr da varsa Oceanvolt hidro jeneratör size 5 knot daha kazandırıyor ve aynı anda aküleri de şarj edebiliyor. Hidro jeneratörün yarattığı direnç ise 7 knot tekne hızında sadece 0,1 knot.
Elektrikli hayat
Elektrikli motor konusu teknelerde, otomobillerde olduğundan daha karmaşık hale geliyor. Denizin ortasında karadan bağımsız bir yaşam sürebildiğiniz teknenin motoru, kaptan için sadece sevk gücü anlamına gelmiyor. En başından her şeyin, tüm donanımın motora uyumlu olacak şekilde inşa edilmesi gerekiyor. Bu nedenle tersane ve motor firması arasındaki iş birliği çok önemli.
Seyir süresinin çoğunu yelken yaparak geçireceğiniz için öncelikle teknenin performansı iyi olmalı. Kısacası küçük ekiple dahi yelken yapmayı kolaylaştıracak güvenilir bir yelken planı ve arma şart.
Elan, VAIL (vacuum assisted infusion lamination, vakum takviyeli infüzyon lamine) teknolojisi sayesinde modellerinde ağırlığının düşük olmasının ve rahat yelken seyrine odaklanan tasarımının avantaj yarattığını belirtiyor. Son teknoloji ürünü elektroniklerin düşük enerji ihtiyacı fırın, buzdolabı, sıcak su ve kamaradaki ısıtma sisteminin enerji ihtiyacı ile birlikte düşünüldüğünde belirleyici oluyor. Elan üretimdeki tecrübesiyle tekne sahiplerinin talebi doğrultusunda sistemi, güneş panelleri, rüzgâr jeneratörü gibi ek enerji kaynaklarıyla donatarak teslim edebiliyor.
Elan ile Oceanvolt’un aynı zamanda 48V DC jeneratörlü hibrit seçeneği de mevcut.
Elektrik gücü
Oceanvolt iki farklı sevk sistemi sunuyor: 6, 8, 10 ve 15kW SD saildrive ile 10 ve 15kW ServoProp. Hidro jeneratör sistemi sunan ServoProp, patentli, DAME ödüllü (METS Fuarı’nda verilen yenilikçi ekipman ödülleri), yazılım kontrollü pervane kanatları sayesinde, pervane açısını (pitch) değiştirerek mümkün olan en yüksek gücü elde ediyor. En küçük saildrive modeli ile Elan E3 (30 feet) 5 knot seyir hızına, 7 knot azami hıza ulaşıyor. Motor ve saildrive sadece 42,5 kilogram olduğu için aküden kaynaklanan ‘fazla’ ağırlığı da kapatıyor. Ayrıca tüm Oceanvolt modelleri kapalı devre su soğutmalı.
